Η μετάβαση από το Γυμνάσιο στο Λύκειο για τους περισσοτέρους μαθητές ακολουθείται από μια περίοδο προσαρμογής. Η Α΄λυκείου αποτελεί μια καθοριστική τάξη όπου θεμελιώνονται οι γνώσεις στα βασικά μαθήματα, και οι βάσεις για τις επόμενες τάξεις.
Το νέο σχολικό περιβάλλον απαιτεί ένα διαφορετικό τρόπο ζωής, μια νέα πραγματικότητα με περισσότερες υποχρεώσεις, λιγότερο ελεύθερο χρόνο και περισσότερο διάβασμα. Νέος χώρος, νέοι καθηγητές, νέο πρόγραμμα διδασκαλίας, νέο αξιοκρατικό σύστημα και σίγουρα μεγαλύτερες ευθύνες. Η περίοδος αυτή είναι σημαντική, γιατί το παιδί πρέπει να πάρει αποφάσεις για το μέλλον του και να προετοιμαστεί κατάλληλα για την υλοποίησή τους.
Πολλά παιδιά προσαρμόζονται ομαλά, όμως ένα σημαντικό ποσοστό παιδιών δεν μπορεί να διαχειριστεί ικανοποιητικά τις νέες απαιτήσεις, με αποτέλεσμα να βιώνει αρνητικές εμπειρίες και άγχος.
Τα παιδιά αυτά αντιμετωπίζουν διάφορες δυσκολίες, όπως απροθυμία στο να πάνε σχολείο, διαταραχή στον ύπνο, πόνους στο στομάχι ή ξεσπάσματα θυμού. Αυτή η περίοδος άλλωστε συμπίπτει με την εφηβεία, η οποία αποτελεί από μόνη της μια μεταβατική φάση από την παιδική ηλικία προς την ενηλικίωση κατά τη διάρκεια της οποίας συμβαίνουν πολλές βιολογικές και συναισθηματικές αλλαγές. Ο έφηβος μαθητής κατακλύζεται από έντονα και ευμετάβλητα συναισθήματα. Συχνά γίνεται επιθετικός, ιδιαίτερα απέναντι στους γονείς και στους καθηγητές του, δοκιμάζοντας με αυτόν τον τρόπο την αντοχή τους αλλά και την αντίδραση τους.
Τέτοιες συμπεριφορές δημιουργούν εύλογα προβληματισμό και ανησυχία στους γονείς, για το αν το παιδί θα καταφέρει να προσαρμοστεί και να αποδώσει. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών σε αυτήν την φάση είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Χρειάζεται να είναι διαθέσιμοι να ακούσουν τον μαθητή, να εφησυχάσουν τις ανησυχίες του.
Οι γονείς παράλληλα οφείλουν να βοηθήσουν το παιδί να ξεπεράσει τα άγχη και τις φοβίες του, προκειμένου να προσαρμοστεί και να αποδώσει καλύτερα. Να αντιληφθούν την μεταβατική αυτή διαδικασία και να το στηρίξουν να εμπιστευθεί και να αγαπήσει τη νέα αυτή σχολική πραγματικότητα.